Biota | Eukaryota | Plantae | Viridaeplantae | Cormophyta | Tracheophyta | Spermatophytina | Angiospermae | Magnoliopsida | Ranunculales | Ranunculaceae | Ranunculus
Łodyga podnosząca się, 5-20(30) cm wys. Zakorzenia się w węzłach.
Część korzeni zgrubiała, tworzy pęczek maczugowatych bulwek w podłożu u podstawy pędu. Pozostałe korzenie cienkie, włókniste, gęsto rozgałęzione.
Liście na długich ogonkach, okrągławo-sercowate, błyszczące. Na brzegach najczęściej karbowane lub tępo ząbkowane. Niekiedy w kątach liści pojawiają się bulwki.
Kwiaty o średnicy 2-4 cm. Okwiat zróżnicowany: 3 zielone (na brzegach żółtawe, półprzezroczyste) działki kielicha; płatków korony 8-12, złocistożółtych, lśniących, jajowatopodłużnych. Pręcików i słupków wiele.
Owocem niepękająca, jednonasienna, omszona niełupka.
Roślina wieloletnia, geofit/hemikryptofit zimujący w postaci bulwek ukrytych w glebie (bulwki korzeniowe) lub pod okrywą listowia (białe bulwki powstałe w kątach liści). Organy te są dla Ziarnopłonu także sposobem rozmnażania wegetatywnego. Kwitnie od marca do maja. Kwiaty zapylane są przez muchówki i pszczoły. Owoce posiadają mięsisty wyrostek (elajosom) - swoistą przynętę/wynagrodzenie dla mrówek, które zajmują się dyspersją nasion (myrmekochoria).
Siedliskiem Ziarnopłonu są wilgotne lasy liściaste, zarośla, murawy, łąki, podmokłe brzegi rzek. Preferuje gleby żyzne, zasobne w azot.
W czasie kwitnienia i po przekwitnieniu w liściach gromadzi się trująca substancja o palącym i ostrym smaku. W dużych ilościach występuje też w rozłogach i bulwkach. W liściach znajduje się także witamina C.